Debate!

ΠΕΝΤΕ πολιτικοί αρχηγοί, επτά δημοσιογράφοι, δύο ώρες και κάτι τηλεοπτικής μετάδοσης από εννιά κανάλια πανελλαδικής εμβέλειας: Το ελληνικό debate αποτελεί αναμφίβολα μια παγκόσμια πρωτοτυπία. Πρώτον, επειδή σε καμιά άλλη ευρωπαϊκή χώρα δεν θα διεξαχθεί γι΄ αυτές τις ευρωεκλογές debate σε επίπεδο πολιτικών αρχηγών. Μόνον εμείς!

Και δεύτερον, επειδή σε καμιά χώρα του κόσμου δεν διεξάγεται η τηλεοπτική μονομαχία των πολιτικών αρχηγών με αυτήν τη διαδικασία.

Όπου διεξάγεται (γιατί υπάρχουν και χώρες που αρνούνται να υιοθετήσουν την πρακτική), η διαδικασία προβλέπει οι αρχηγοί (δύο ή περισσότεροι) να στέκουν ο ένας απέναντι στον άλλον, να διαλέγονται απευθείας, να ρωτούν τον αντίπαλο και να απαντούν στις ερωτήσεις του, με τους δημοσιογράφους (που ποτέ δεν είναι περισσότεροι από δύο, σπανίως τρεις) να διατηρούν έναν ρόλο δευτερεύοντα και υποβοηθητικό. Στη χώρα μάλιστα όπου το είδος γεννήθηκε, τις ΗΠΑ, εδώ και χρόνια δοκιμάζουν τρόπους άμεσης εμπλοκής πολιτών που θέτουν οι ίδιοι, είτε πρόσωπο με πρόσωπο είτε από μακριά, μέσω της τεχνολογίας, ερωτήματα στους υποψήφιους ηγέτες τους. Με στόχο να αξιοποιηθεί το τηλεοπτικό μέσο για να παρασυρθούν στον δημόσιο διάλογο, να παρακινηθούν να μετάσχουν στη δημόσια ζωή όσο γίνεται περισσότερα εκατομμύρια πολιτών, και προπάντων εκείνοι που, συνήθως, απέχουν, δεν διαβάζουν εφημερίδες, δεν παρακολουθούν δελτία ειδήσεων. «Με απαντήσεις των 90 ή 120 δευτερολέπτων- είχε πει ένας Αμερικανός ειδικός- αποκλείεται να γίνουν τα debates πεδία υψηλού επιπέδου πολιτικού διαλόγου. Αλλά δεν είναι αυτός ο προορισμός τους. Ο προορισμός τους είναι περισσότερο εκπαιδευτικός - να εντάξουν στον δημόσιο διάλογο ανθρώπους που βρίσκονται έξω από τα όριά του».

Εμείς μοιάζει να πηγαίνουμε κόντρα στο διεθνές ρεύμα: όλο και περισσότεροι δημοσιογράφοι, όλο και πιο αποστειρωμένες διαδικασίες, πολιτικοί που κρύβονται πίσω από μια διαδικασία που τους διασφαλίζει από κάθε κίνδυνο, από κάθε απρόοπτο και κανάλια που αντιλαμβάνονται το debate όχι ως μια στιγμή να ξεπληρώσουν στον δημόσιο χώρο ένα μέρος της υποχρέωσής τους για συμβολή στον δημόσιο διάλογο, αλλά ως έναν ηλίθιο ανταγωνισμό για τον προσπορισμό ψευδούς κύρους.

Άρχισε στραβά αυτή η ιστορία πριν από 20 ολόκληρα χρόνια, όταν, το φθινόπωρο του 1989, το πρώτο οιονεί debate made in Greece πήρε τη μορφή τριών παράλληλων συνεντεύξεων των τριών αρχηγών, σε τρεις αλληλοδιάδοχες μέρες, σε ένα κοινό πάνελ τριών δημοσιογράφων. Όσοι μετείχαμε σε εκείνη την πρώτη απόπειρα ελπίζαμε ότι αυτό θα ήταν ένα πρώτο βήμα προς μια πολιτικά ενήλικη χρήση της τηλεόρασης από την πολιτική. Δυστυχώς, 20 χρόνια αργότερα βρισκόμαστε ακόμη εκεί απ΄ όπου ξεκινήσαμε: πέντε παράλληλες συνεντεύξεις πέντε αρχηγών που, απλώς, κάθονται ο ένας δίπλα στον άλλον.

Και σκέφτομαι ότι, αν ο λόγος που η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα που κάνει σ΄ αυτές τις ευρωεκλογές debate είναι για να παρακινηθούν οι αποκαρδιωμένοι πολίτες της να μετάσχουν στις εκλογές, να εμπιστευθούν την πολιτική διαδικασία, θα χρειαστεί απόψε μεγάλη προσπάθεια και από τους 12 μετέχοντες ώστε το αποτέλεσμα να μην είναι το ακριβώς αντίθετο.

Καλή τους τύχη. Και μακάρι αυτή να είναι η τελευταία φορά...

Του Παύλου Τσίμα
ΔΗΜΟΣΙΕΥΘΗΚΕ στην Εφημερίδα Τα Νέα στης 28 Μαΐου 2009 στην σελίδα 8